In Duitsland zijn het afgelopen jaar veel meer verkeersdoden gevallen dan in 2010. Door verkeersongelukken vielen vorig jaar 3991 doden, een stijging van 9,4 procent, meldde vrijdag het Duitse bureau voor de statistiek in Wiesbaden. Er raakten 391.500 mensen gewond in het verkeer, een toename met 5,5 procent.

De forse stijging is volgens de onderzoekers het gevolg van het relatief mooie en milde weer in 2011. Dat heeft automobilisten aangezet tot sneller rijden en het heeft ervoor gezorgd dat er meer kwetsbare weggebruikers zoals fietsers en voetgangers op de weg waren.

Er waren echter vorig jaar niet meer verkeersongelukken. De politie telde er circa 2,3 miljoen en dat is 2,8 procent minder dan in 2010.

Neue Studie zu Radarkontrollen: Blitzer verhindern keine Unfälle

Al sinds er radarcontroles zijn, wordt er onder automobilisten heftig over gediscussieerd. Voorkomen ze werkelijk ongelukken of zijn het ordinaire kassa's voor de overheid? Voor het eerst werd er onderzoek gedaan naar het nut van flitsers.

Wie het al eens meegemaakt heeft, heeft zich niet alleen geërgerd, maar ook afgevraagd: Waarom staat uitgerekend hier een radarcontrole? Zouden daarmee werkelijk ongevallen voorkomen worden? Of gaat het er louter om om de kassa van de overheid te vullen?

Deze vragen zijn onderzocht door Karl-Friedrich Voss. Hij is lid van de Bundesverbands Niedergelassener Verkehrspsychologen en hij zit in de vakgroep Verkeerspsychologie van het Duitse Gezelschap voor Psychologie. In een onderzoek, gepresenteerd door Der Spiegel Online, heeft Voss onderzocht welke groep automobilisten het meest wordt geflitst; en welke groep de meeste ongevallen veroorzaakt. Zijn conclusie is eenduidig: Radarcontroles verminderen, zoals ze nu worden uitgevoerd, niet het ongevalsrisico.
Dus flitsen is alleen maar uitzuigerij?

Jonge mensen rijden risicovol: ze worden echter zelden geflitst.

Voss schrijft onder meer in zijn onderzoek:
"Oudere bestuurders met een geringe ongevalskans worden overmatig met strafpunten belast en rijders met een verhoogd ongevalsrisico worden zelden gecontroleerd."
Natuurlijk is het terecht dat iemand die te hard rijdt hiervoor bestraft wordt, aldus Voss. Maar met een blik op de verkeersveiligheid is het huidige snelheidscontrolebeleid inefficiënt.
"De politie is overijverig met het flitsen. Dat is geen juiste omgang met automobilisten", vindt de verkeerspsycholoog.

Voor zijn studie heeft Voss twee gegevensbestanden uit 2008 onder de loep genomen: de overtredingenlijst en het aantal ongevallen wegens te snel rijden. In de statistieken zijn de leeftijdsgroepen verdeeld. Uit de gegevens blijkt dat het ongevalsrisico bij beginnende bestuurders (18-20 jaar) erg hoog is. Per jaar werden in deze categorie 2582 ongevallen geregistreerd. Vergelijk dit met de groep 25-44 jarigen, die met 729 ongevallen per jaar het geringste risico lopen, maar welke 4 maal zo vaak bij ongelukken met excessieve snelheden betrokken waren. Precies deze beginnende bestuurders werden veel te weinig geflitst. Daarentegen werden de meeste snelheidsovertredingen in de groep 25-44 jaar geregistreerd. Met 52.600 per jaar het dubbele als bij de categorie 18-20 jaar. Gezien het ongevalsrisico richt het snelheidsbeleid zich dus op de verkeerde groep.

Beginnende bestuurders zijn vooral 's nachts en in het weekeinde in de auto onderweg, zegt Voss. Om de overtreders in deze groep te pakken, moeten de controles dus ook veel meer op deze tijden plaatsvinden. Daarnaast vindt de verkeerspsycholoog dat flitsers veel vaker op de plaatsen horen te staan waar ongevallen plaatsvinden. Voss:"Liever minder mensen flitsen, maar daarvoor in de plaats juist op plaatsen waar veel gebeurt."

Het onderzoek doet veel automobilisten vermoeden wat ze al heel lang vermoeden. De manier waarop in Duitsland snelheidshandhaving plaats vindt omschrijft Voss als een niet op maat gemaakte omgang met automobilisten. In de volksmond ook wel struikroverij.

Te weinig personeel, te veel bureaucratie.

Deze inschatting wordt niet tegengesproken door Duitslands grootste Automobielclub. "Wij hebben vaak de indruk dat meetapparatuur op plaatsten opgesteld wordt waar zoveel mogelijk mensen geflitst kunnen worden", zegt Christoph Hecht, verkeersingenieur bij de ADAC. Dat is, volgens Hecht, echter slecht te bewijzen.
Bij de politie wordt dit echter afgewimpeld. "De beschuldiging van struikroverij hoor ik keer op keer", zegt Rainer Wendt, voorzitter van de Duitse Politieunie. Hij verdedigt zijn mensen: Politiemensen hebben er geen enkele behoefte aan om bonnen uit te delen. De politie en gemeenten beslissen samen waar er flitsers worden opgesteld. Wendt benadrukt: "Wij profiteren daar niet van."

Maar precies deze afzwakking gelooft Voss niet; tenminste niet voor de reguliere snelheidscontroles. "Daarvan ontvangt men weken later de acceptgiro. Dat is uit psychologische overwegingen nutteloos en brengt ook nog eens veel bureaucratie met zich mee."

Videoauto's tegen flitskasten

In plaats van de automobilisten met flitsapparatuur te belagen, zouden volgens Voss meer videowagens ingezet moeten worden. Met deze methode worden hardrijders door de politie gevolgd en staande gehouden. Juist deze directie confrontatie van overtreding en gevolg heeft een veel grotere werking op de verkeerseducatie.
Deze voorstellen ter verbetering kan Wendt begrijpen. Ook volgens Wendt zijn videowagens de beste methode om hardrijders tot rede te brengen. Er is maar een probleem: "Om alle hardrijders direct staande te houden, ontbreekt het ons aan personeel en uitrusting." volgens Wendt.

Daarnaast zijn er volgens Wendt ook nog andere mogelijkheden zonder de indruk van struikroverij te wekken. Bij een zogenaamde flitsmarathon werden in Nordrein-Westfalen 24 uur lang een half miljoen verkeersdeelnemers op snelheid gecontroleerd. Opmerkelijk: De controles waren kort ervoor door de politie op internet aangekondigd. Slechts 17.200 bestuurders reden te snel; verhoudingsgewijs een klein aandeel.

Voor Ralf Jäger, minister van Binnenlandse Zaken van Nordrein-Westfalen, was deze actie echter een groot succes. De automobilisten hebben bewuster auto gereden en men heeft er bij stilgestaan hoe gevaarlijk te hard rijden is. "Doel van onze actie waren niet meer bonnen", zei hij, "Maar minder verkeersdoden".