Feiten en cijfers in gezelligste maand van het jaar

Alcohol en verkeer gaan nooit samen

Meeste ongevallen door zware drinkers

Alcohol en verkeer gaan nooit samen. Wie drinkt, heeft gemiddeld een zes keer grotere kans op een verkeersongeval dan iemand die nuchter is. Zware drinkers blijken verantwoordelijk te zijn voor maar liefst driekwart van alle ongevallen met een alcoholluchtje. Het gaat om een verkeersmisdrijf waarbij vorig jaar 186 doden en 2800 ernstig gewonden waren te betreuren. En toch is er nog sprake van veel borrelpraat over alcohol en verkeer.

Daarom zetten wij in antwoord op vragen van onze lezers in deze gezelligste maand van het jaar de feiten en cijfers op een rijtje.

Volgens de wet mag je toch een beetje drinken?
De wettelijke alcoholgrens is 0,5 promille. Voor beginnende bestuurders en bromfietsers tot 24 jaar is vijf jaar lang 0,2 promille de uiterste limiet. Een dergelijke grens bestaat al jaren op de weg voor alle automobilisten in Denemarken, Noorwegen en Zweden en in de lucht voor onze piloten en het cabinepersoneel.

Een alcoholgrens van 0,0 promille kan juridisch en praktisch niet omdat bij het verteren van voedsel elk mens ook een beetje alcohol produceert. Wie echter door een verkeerd gevallen biertje niet behoorlijk een auto bestuurt, kan toch worden gepakt, ongeacht een lager alcoholpromillage.

In 2009 komt er een alcoholslot in de auto om vooral zware drinkers die opnieuw in de fout zijn gegaan, het rijden met een slok op te beletten. Dat scheelt 30 doden per jaar. Zweden overweegt vanaf 2012 zelfs een alcoholslot in alle personenauto’s.

Is er een limiet voor drugs en medicijnen?
Rijden onder invloed kan ook door drugs en bepaalde geneesmiddelen (zoals slaap- en kalmeringsmiddelen), al dan niet in combinatie met alcohol. De straffen zijn niet mals (celstraf, hoge geldboete en ontzegging van de rijbevoegdheid). Een wettelijke limiet voor deze rijgevaarlijke stoffen bestaat echter nog niet, maar die is wel in de maak.

Dat is ook nodig, want 3 procent van de bestuurders gaat met versuffende medicijnen op stap. Uit recent onderzoek in de politieregio Tilburg weten we dat 10 procent van de bestuurders in weekendnachten drugs gebruikt en dan vooral cannabis.

Gezocht wordt daarom ook naar een betrouwbare speekseltester illustr atie: om de politie op straat makkelijker gevaarlijk drugs- en medicijngebruik te laten opsporen, want de huidige bloedtesten zijn duur en onderweg moeilijk te doen, terwijl urinetesten lastig en fraudegevoelig zijn.

Zijn er veel dronken rijders?
In de afgelopen vijf jaar is het aantal alcoholovertreders met een derde gedaald. Maar in de weekendnachten heeft 2,8 procent van de bestuurders nog altijd te veel drank op. Doordeweeks is dat bijna 1 procent. Meestal komen dronken rijders uit de horeca, maar ze hebben ook bij vrienden, thuis, op het werk en in de sportkantine alcohol gedronken. Ondanks dat de gevaren van alcohol en verkeer wijd en zijd bekend zijn, vielen bij verkeersongevallen met een alcoholluchtje vorig jaar 186 doden en 2800 ernstig gewonden. De schade, ellende en het verdriet hierdoor wordt geschat op 2 miljard euro per jaar.

Is alleen drank in de auto een probleem?
Ook op de fiets en de brommer geldt een alcoholpromillage van 0,5. Wie op de fiets dronken rijdt, kan overigens zijn autorijbewijs – als hij of zij dat heeft – niet kwijtraken, maar dat kan weer wel op de brommer, want dat is een motorrijtuig. Voetgangers kunnen alleen worden vervolgd wegens openbare dronkenschap en natuurlijk als zij het verkeer hinderen of in gevaar brengen. Voor hen bestaat geen alcoholpromillage.

Met een paar glazen alcohol is toch weinig aan de hand?
Wie rijdt, drinkt niet. Dat is het veiligste. Een vrouw van 55 kg gaat gemiddeld na 3 glazen over de wettelijke alcoholgrens en een man van 70 kg na 4 of 5 glazen. Bij 0,8 promille gaat het ruwweg om respectievelijk 4 en 7 glazen. Een standaardglas bier (250 cc), wijn (100 cc) of sterke drank (35 cc) bevat 10 gram alcohol en levert ongeveer 0,2 promille alcohol in het bloed bij een man en ongeveer 0,3 promille bij een vrouw. Het staat vast dat er bij een paar glazen al aantoonbaar minder goed wordt gereden: de bochten worden ruimer genomen, het reactievermogen neemt af en je ziet minder wat links en rechts van je gebeurt.

Trucs om alcohol sneller kwijt te raken – koffie drinken, een ijskoude douche nemen, veel bewegen – bestaan niet.
Elke lever heeft nu eenmaal anderhalf uur per glas nodig om de alcohol af te breken en dat tempo is niet te beïnvloeden.

Ben je meer ervaren als je regelmatig drinkt?
Zware en ervaren drinkers (boven de 1,3 promille; een kwart van alle dronken rijders) zijn verantwoordelijk voor maar liefst driekwart van de ernstige alcoholongevallen in het verkeer. Vaak hebben ze ook nog drugs gebruikt. Jonge mannen (18-24 jaar) raken bij een kwart (23 procent) van alle alcoholongevallen om het leven of ernstig gewond, terwijl ze maar 4 procent van de Nederlandse bevolking uitmaken. Dat komt doordat ze jong en onervaren zijn.

Mag je vaker blazen als je wordt aangehouden?
Op straat houdt de politie een eerste selectie met een elektronische ademtester. Wie ’A’ of ’F’ scoort (ongeveer 0,7 promille) moet mee naar het bureau om na 20 minuten ’wachttijd’ opnieuw te blazen op een ademanalyseapparaat. Je hebt drie blaaskansen, waarvan er twee geldig moeten zijn. Wie weigert kan meteen zijn rijbewijs inleveren. Als er om medische redenen niet kan worden geblazen, komt de verplichte bloedproef in beeld. Die wordt afgenomen door een arts en kent een ’wachttijd’ van een uur. Ook een urineonderzoek is nog mogelijk. Wie uiteindelijk een bloedalcoholgehalte van meer dan 0,54 promille heeft, krijgt een proces-verbaal.

Worden alcoholmisdrijven voldoende zwaar bestraft?
In vergelijking met veel andere Europese landen zijn de straffen voor rijden onder invloed in ons land relatief licht. Nederlandse automobilisten tonen zich in enquêtes voorstander van strengere straffen.

Hoewel zwaardere straffen wegens dronken rijden in 1992 nauwelijks effect hadden, kan dat veranderen nu begin dit jaar hogere straffen worden uitgedeeld voor rijden onder invloed: van 6 naar maximaal 9 jaar cel bij iemand doodrijden door alcohol. Daarnaast zijn er hoge geldboetes, rijverboden, ontzeggingen van de rijbevoegdheid en taakstraffen. Verzwarende factoren zijn ongevallen, slachtoffers, recidive en verkeersveiligheid. De Tweede Kamer wil dat automobilisten die binnen vijf jaar voor de tweede keer met 1,0 promille of meer worden gepakt, definitief hun rijbewijs kwijt zijn, ongeacht de straf.

Krijg ik last met de verzekering bij dronken rijden?
In autopolissen staat vaak dat er geen dekking is bij alcoholgebruik. Dit heeft vooral betrekking op de schade aan het eigen voertuig (cascoschade).

Slachtoffers kunnen hun schade rechtstreeks verhalen bij de verzekeringsmaatschappij van de dronken bestuurder. De verzekeraar kan die schadebetaling wegens dronken rijden weer op deze bestuurder verhalen.