De file gaat nooit meer weg





 

De strijd tegen de file blijft dweilen met de kraan open. Alleen gedragsverandering bij de automobilist kan het aantal opstoppingen verminderen. En dat zit er niet in.



Als het aan de LPF ligt, wordt het kwartje van Kok vandaag nog afgeschaft. De NS maakt het treinkaartje volgend jaar ruim 9 procent duurder. Kortom: De auto wordt weer aantrekkelijker als vervoermiddel. Milieudeskundigen maken zich zorgen over de effecten op het milieu. Ook de autobestuurder ziet de bui al hangen: dat worden meer files.



In 2000 stonden in totaal 30,2 duizend files op de Nederlandse wegen. De totale lengte ervan was 103,3 duizend kilometer. Gemiddeld verliest een automobilist twintig minuten per file. Met z'n allen staan we ruw geschat tussen acht en tien miljoen uur per jaar in de file. De officiële cijfers voor 2001 zijn nog niet bekend. Wie weleens naar het filenieuws luistert of in de auto zit, zal beamen dat de situatie er sinds 2000 niet beter op geworden is.



In de afgelopen tien jaar is het aantal werkenden in Nederland toegenomen van 6,6 naar 7,9 miljoen mensen. Ruim 60 procent van de stijging komt door vrouwen die zijn gaan werken. Die vrouwen forensen ook - vaak met de auto. 'Vrouwen zijn meer kilometers achter het stuur gaan afleggen: inmiddels tien kilometer per dag, dubbel zo vaak als in 1985,' zegt onderzoekster Hermine Molnár van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).



Dat aantal kilometers is nog lang niet zoveel als bij mannen. Die rijden dagelijks gemiddeld 27 kilometer.



Heeft de werkende vrouw de spits verergerd? Volgens Molnár is dat niet het geval. Vrouwen werken over het algemeen dichter bij hun werk dan mannen, zijn dus minder lang op de weg. Ze werken bovendien op andere tijdstippen.



Vrouwen werken gemiddeld 25 uur per week buiten de deur, mannen 31. Dat betekent dat vrouwen gemiddeld later van huis vertrekken, en eerder terug zijn. 'Misschien brengen ze eerst de kinderen naar school', vermoedt Molnár.



De emancipatie van de autorijdende vrouw is overigens volgens haar ook op een ander aspect nog niet volledig: 'Als mannen en vrouwen samenrijden, zie je nog steeds de traditionele verdeling. De man zit achter het stuur.'



Nederlandse weggebruikers zijn überhaupt ouderwets. 'Nederlanders werken gewoon nog in de 9-tot-5-economie', stelt Ferdi Otten, onderzoeker bij het CBS. Samen met TNO Arbeid heeft hij onderzoek gedaan naar de 24-uurs-economie en naar de flexibiliteit van werknemers. Otten betwijfelt of de plannen van het kabinet-Kok, om files met rekeningrijden te bestrijden, effect zouden hebben gehad. 'De Nederlander hecht heel sterk aan oude gewoontes', constateert hij.



Zelfs maatregelen zoals de Winkeltijdenwet, waardoor winkels ook 's avonds open mogen zijn, hebben volgens de onderzoeker nauwelijks effect op het woon-werkverkeer; op doordeweekse dagen is nog altijd gemiddeld 76 tot 86 procent van de werkenden op het werk.



Ook telewerken (werken vanuit huis) breekt nog steeds niet door. Het blijkt 'leuk' voor af en toe, maar op een gewone werkdag reizen de meeste forensen op en neer tussen woon- en werkadres. Slechts een op de twintig personen met een baan heeft zijn of haar werkplek thuis. Otten: 'Mensen nemen steeds grotere afstanden op de koop toe.'



Mede door die langere afstanden blijven spitsuren een probleem. Zeven op de tien files ontstaan vlak voordat kantoren openen, en direct nadat ze sluiten.



Het kabinet-Balkenende zoekt naar andere oplossingen voor de gewraakte verkeersopstoppingen dan het rekeningrijden; het heeft in het strategisch akkoord gekozen voor meer asfalt. Daarvoor wordt een onorthodoxe maatregel voorgesteld: met een spoedwet zouden de (gewoonlijk langdurige) ruimtelijke ordeningsprocessen moeten worden omzeild. De spoedwet is in voorbereiding; Verkeer en Waterstaat verwacht deze in het voorjaar in te dienen.



André Solinger, afdeling Verkeer en Vervoer van Rijkswaterstaat Utrecht: 'Hopelijk lukt het om met de spoedwet de hoeveelheid procedures rondom een nieuwe weg te verminderen.'



Zijn departement heeft een verlanglijstje klaarliggen: 'In de regio's hebben we hard meegedacht over de plekken waar extra asfalt moet komen, zodat er geen plaatsen tussenzitten waar je een kilometer verder weer vastloopt', zegt Solinger. Welke plaatsen dat zijn, kan hij nog niet zeggen.



Minister De Boer van Verkeer en Waterstaat bouwt verder voort op bestaande experimenten. De uitbreiding van het inhaalverbod voor vrachtauto's gaf lucht. Ook de spitsstroken op de A 73 en de A 4 hebben geholpen, evenals de tweede Lekbrug op de A 2.



Solinger: 'Eind 2000 hebben we de plusstrook bij de A27 geopend. Die file is daardoor verdwenen uit de toptien.'



Minister De Boer heeft verder de hoop gevestigd op het experiment tussen Apeldoorn en Deventer. Wiskundig gezien lijkt hij gelijk te hebben: met honderd kilometer per uur kost een stukje van vier kilometer ongeveer 2,5 minuut.



Dezelfde afstand met een gangetje van 30 kilometer per uur kost nog geen zes minuten extra. Langzaamrijden is oké, zolang het maar nooit stilstaan wordt. Dat is precies wat hij op de A 1 probeert te bereiken.



Toch blijft de strijd tegen files dweilen met de kraan open. Het aantal weggebruikers groeit harder dan er wegen kunnen worden aangelegd. Een definitieve oplossing ligt verscholen in gedragsverandering bij de automobilist. Maar die heeft slechts één belang: dat van zichzelf.

 
 
Bron: Volkskrant
 
  20-9-2002  


|

FlitsKaart