|
De boetes voor verkeersovertredingen gaan omhoog, zo wil het kabinet. Volgens minister Donner van Justitie zou dat moeten leiden tot een veiliger verkeer. Het is de vraag of dat zo is: over het effect van verkeersboetes is weinig bekend. 'Verhogingen hebben geen enkele zin.'
DEN HAAG | Nog voor het telefoontje had Patrick Rugenbregt van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersbeleid (SWOV) in Leidschendam al in de archieven gesnuffeld.
Maar nee. Of het verhogen van boetes leidt tot een betere verkeersveiligheid, hij heeft het zo snel niet kunnen vinden. Rugenbregt: "Zodra ik hoorde dat het kabinet een aantal boetes wil verhogen, had ik die vraag verwacht. Maar ik heb bij ons nog niets aangetroffen. Als u het goed vindt, zoek ik nog even verder. Bel vanmiddag nog eens terug."
Maar ook dan heeft hij niets kunnen vinden. "Er is door ons in ieder geval nooit onderzoek naar gedaan."
Verhogen van de boetes zou volgens CDA-minister van Justitie Donner moeten leiden tot minder overtredingen, want volgens hem hebben 'de huidige boetes te weinig effect'. De hogere boetes gaan gelden voor bromfietsers en motorrijders die geen helm dragen en voor verkeersdeelnemers die zich niet houden aan verbods- en gebodsborden.
Verder gaan de boetes voor bijvoorbeeld rijden door rood licht en overtreding van de toegestane snelheid met zo'n tien procent omhoog – volgens het kabinet omdat ze worden aangepast aan de prijsstijgingen van de afgelopen jaren. De exacte hoogte van de nieuwe bedragen wordt pas later bekend, als het kabinetsvoorstel aan de Tweede Kamer wordt voorgelegd.
Maar ja, helpt het ook? Woordvoerster Heleen Rijnkels van 3VO – de organisatie waarin Veilig Verkeer Nederland is opgegaan – heeft haar twijfels. Rijnkels: "Als er werkelijk een preventieve werking uitgaat van hogere boetes is dit natuurlijk een prima maatregel. Maar een hogere boete werkt alleen als er ook mensen zijn die de regels handhaven. Je kunt de boetes verhogen zoveel je wil, maar als de pakkans laag is, schiet je er weinig mee op."
Over het effect van boetes is ook volgens Rijnkels weinig bekend. "Ik kan dus niet zeggen of het werkt. Het moet liggen in een combinatie van de hoogte van de boete met de wetenschap of je kans loopt er op aangesproken te worden. Een verkeersdeelnemer calculeert natuurlijk ook: als een boete heel hoog is, maar de kans gepakt te worden klein, zal hij eerder geneigd zijn het risico te nemen. Op zich is deze maatregel dus goed, mits het onderdeel is van een groter geheel."
Dat geldt wat 3VO betreft met name voor de belangrijkste verhoging, die wegens het niet dragen van een helm door bromfietsers en motorrijders. Vorig jaar bleek juist in deze categorie het aantal dodelijke verkeersslachtoffers toegenomen. Rijnkels: "Het is bepaald niet overbodig om daar eens wat aan te doen. Als je kijkt naar het aantal jonge verkeersslachtoffers in 2002, dan is het heel belangrijk dat scherp op deze categorie wordt gelet."
Vorig jaar werden in Nederland alles bij elkaar zo'n 9,5 miljoen bonnen uitgedeeld. Dat waren er 300.000 meer dan in 2001. Bijna driekwart daarvan ging naar de overtreders van de snelheidslimiet.
Martijn Hurks, initiatiefnemer van de website flitsservice.nl, ziet niets in nieuwe verhogingen van de boetes. Op https://www.flitsservice.nl staat informatie over bijvoorbeeld de plaatsen van flitspalen en radardetectors en er wordt actie gevoerd tegen 'het op razzia-achtige wijze opsporen van snelheidsovertredingen'. Hurks: "De boetes aanpassen aan het prijspeil, zeggen ze, maar natuurlijk werken hogere boetes niet. Het heeft geen enkele zin. Het is niets anders dan een manier van de overheid om weer veertig miljoen extra binnen te halen. Negentig procent van de automobilisten houdt zich keurig aan de regels, de rest die dat niet doet blijft toch te hard rijden, ook als het meer kost."
Hurks tekent daarbij aan dat ruim zestig procent van de snelheidsovertreders niet heel veel te hard rijdt. "In die gevallen gaat het om niet meer dan tien kilometer te hard. Je kunt de regeltjes wel heel strikt toepassen, maar waar je wat aan moet doen is aan mensen die echt veel te hard rijden. Zelf heb ik een detector, dus mij pakken ze nooit, maar laatst was ik in Spanje en daar had ik hem niet bij me. Ik reed meer dan 140 waar 120 was toegestaan en kreeg meteen een boete van 125 euro. Dus wat ons betreft: hoge boetes voor veel te hard rijden, en geen boetes voor kleine overtredingen."
Verkeersveiligheidsorganisaties voeren daar tegen in dat elke kilometer te snel er één te veel is. Als iedereen zich aan de snelheidslimiet zou houden, zou het aantal verkeersslachtoffers jaarlijks twee- tot driehonderd minder zijn. Daar komt nog eens bij dat de aard van het letsel van mensen die in het verkeer gewond raken veel ernstiger wordt naarmate de snelheid hoger is.
3VO klaagde onlangs nog over de regeringsvoornemens op het gebied van verkeersveiligheid – of liever, over het totale gebrek daaraan. In het hoofdlijnenakkoord van Balkenende-2 kwam het onderwerp helemaal niet voor. Woordvoerster Rijnkels is na de aankondiging van de hogere boetes niet meteen een en al lof: "Als dit het enige is waar aandacht voor is, dan is het wel erg eenzijdig. Wat ons betreft is handhaving het sluitstuk van de verkeersveiligheid."
Ruim duizend verkeersdoden per jaar
Het aantal mensen dat door een verkeersongeval om het leven kwam, bedroeg vorig jaar 1066. Dat was een daling met twee procent in vergelijking met 2001. Met name het aantal omgekomen fietsers daalde vorig jaar, maar het aantal verkeersdoden onder motorrijders en brom- en snorfietsers steeg. Dat blijkt uit gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek, dat zich baseert op een combinatie van drie bronnen: doodsoorzakenformulieren, rechtbankdossiers en ongevalsrapporten.
Veel meer mannen dan vrouwen komen in het verkeer om het leven: mannen zijn drie keer zo vaak slachtoffer als vrouwen. Ook is het aandeel van jongeren onder verkeersdoden hoog: ruim dertig procent is tussen de 15 en 30 jaar, terwijl deze leeftijdsgroep minder dan twintig procent van de bevolking uitmaakt. Onder jongeren vormen verkeersongevallen de belangrijkste doodsoorzaak. Een op de drie overledenen van tussen de 15 en 19 jaar is het slachtoffer van een verkeersongeval. Een sterke stijging was er in 2002 van het aantal verongelukte brom- en snorfietsers: dat steeg van 78 in 2001 naar 106 in 2002. De stijging was vooral groot bij jongeren van 15-19 jaar en bij 80-plussers. Ook het aantal dodelijk verongelukte motorrijders steeg in 2002. | HC/GC
Snelheidsboete kan tot vijfhonderd euro oplopen
De hoogte van met name snelheidsboetes loopt snel op naarmate de overtreding zwaarder wordt. Wie tot tien kilometer te hard rijdt, krijgt een acceptgiro voor 28 euro in de bus. Tenzij het tijdens wegwerkzaamheden is, want dan is het 52 euro. Maar daarna loopt het hard op: bijvoorbeeld 92 euro voor meer dan twintig kilometer te hard binnen en buiten de bebouwde kom tot 468 euro boete voor een overtreding met meer dan 66 kilometer per uur te snel, zowel op snelwegen als op secundaire wegen. Wordt er aan de weg gewerkt, dan is de maximumboete vijfhonderd euro.
Overigens wordt vanaf vijftig kilometer per uur te hard, in het geval er sprake is van staandehouding door de politie, meteen het rijbewijs inbeslaggenomen. Bij een overtreding van meer dan 69 kilometer per uur dient de automobilist zich voor de rechter te verantwoorden.
Enkele van de meest voorkomende boetes worden allemaal afgedaan met het verzoek 86 euro naar de staat over te maken. Dat zijn bijvoorbeeld het negeren van een inhaalverbod, niet rechtshouden en door rood licht rijden. Rijden zonder autogordels kost 40 euro, op pad zonder rijbewijs kost 180 euro. Het niet handsfree bellen komt de automobilist op 136 euro te staan.
Uiteraard is het aantal boetes te groot om hier allemaal op te noemen: het Openbaar Ministerie heeft op internet (http://www.om.nl) een heuse boetedatabase staan.
Alle boetes die met een acceptgiro worden afgedaan – in Haagse taal 'de Wet-Mulderboetes' genoemd – zullen als het aan het kabinet ligt met zo'n tien procent stijgen. Flink veel duurder wordt in ieder geval het niet dragen van een helm. Nu betaalt een bromfietser die geen of een slecht passende helm op het hoofd heeft veertig euro.
Hoe hoog de boetes precies worden, wordt pas later bekend. Nadat de Raad van State advies heeft uitgebracht, wordt het wetsvoorstel eventueel gewijzigd en aangeboden aan de Tweede Kamer. Dan pas wordt de precieze tekst van het voorstel openbaar. | HC/GC
|
|