Hoeveel rijd je? En wáár, het meest in de stad of juist op het platteland? Dat - en misschien ook wel de rijsnelheid - gaat althans om te beginnen in Engeland, misschien mede bepalen hoeveel verzekeringspremie een automobilist betaalt. Vooral als elektronisch geregistreerde snelheidsoverschrijdingen meetellen voor de premie, zou met dit idee niet alleen de portemonnee van de weggebruiker, maar ook de verkeersveiligheid gediend kunnen zijn.



'Pay-as-you-drive' is de noemer waaronder verzekeraar Norwich Union in het Verenigd Koninkrijk een grote proef met enkele duizenden automobilisten op stapel heeft staan. In de test, die later dit jaar zal starten, registreert een black box in het voertuig niet alleen het kilometrage, maar (aan de hand van een GPS-unit) ook waar en op welk moment iemand aan het verkeer deelneemt.


Veelrijders in risicovolle gebieden (in ons land bijvoorbeeld de vier grote steden) en mensen die het niet zo nauw nemen met de snelheidslimieten, zouden in dit systeem duur uit zijn.
Extraatjes die aan het systeem verbonden kunnen worden en waarmee Norwich Union gegadigden wil lokken, zijn noodhulpvoorzieningen en een vorm van dynamische routeplanning op basis van de actuele verkeerssituatie. Echte kortingen krijgen de vrijwilligers tijdens de half jaar durende proeffase niet: wel wordt hen voorgespiegeld welke kortingen er op basis van hun rijgedrag straks binnen bereik komen.


'Doordat precies te zien is waar en wanneer iemand rijdt, kan het risico nauwkeurig worden ingeschat en dus ook de premie', meent Erik van der Zee van IBM Business Consulting Services. Hij is positief over de toekomstmogelijkheden van dit soort sterk geautomatiseerde vormen van premiedifferentiatie. IBM 'tekent' in Engeland voor het apparaat met GPS-module dat continu de positie van de auto bepaalt. Per rit worden de gegevens via een GSM-chip naar de verzekeraar doorgespeeld.
Scepsis legt vooralsnog woordvoerder Gert Kloosterboer van het Nederlands Verbond van Verzekeraars aan de dag. Bezwaar maakt hij vooral tegen de voorstelling van zaken als zouden zeer velen bij zo'n systeem financieel baat hebben, terwijl het in de branche van autoverzekeraars, waar de marges wegens de scherpe concurrentie smal zijn, toch uiteindelijk uit de lengte of uit de breedte moet komen. 'Winnaars' en 'verliezers' zullen elkaar door de bank genomen in evenwicht houden.


Kloosterboer betwist dat er een rechtlijnig verband bestaat tussen bijvoorbeeld kilometrage en schaderisico. 'Iemand die 5000 kilometer per jaar rijdt kan een beduidend hogere schadekans hebben dan iemand die 50 000 kilometer rijdt', beklemtoont hij. Het idee ligt zeker voor toepassing in de Nederlandse praktijk nog 'ver van het bed', zeker als snelheidsregistratie onderdeel van het systeem zou zijn. De vrees voor koppeling van allerlei bestanden zou automobilisten op voorhand kopschuw maken. Overigens kan de black box van Norwich Union het snelheidsgedrag wel meten, maar zal deze registratie vooralsnog achterwege blijven.