Door onze verslaggever


MAAS EN WAAL - Onbesproken zijn de activiteiten van Blik op Veilig, met zijn flitspalen, bepaald niet. Men plaatst vraagtekens maar rijdt ook rustiger. Politiechef Jan van Deursen staat pal. "Alleen nog op je teller kunnen kijken is een oneigenlijk argument."


Kritiek op 'zijn' straffe optreden, op zijn motorrijders of flitspalen brengt de projectleider niet van zijn stuk. Integendeel, hij is er blij mee. "Dat houdt ons scherp."

Maar aan het eind van het gesprek moet de politiechef wel even iets van het hart en het klinkt toch als een verdediging. "Journalisten hebben wel eens gevraagd hoeveel die bekeuringen nu eigenlijk opleveren."

Het antwoord geeft hij er niet bij, want dat vindt Jan van Deursen, verantwoordelijk voor Blik op Veilig, niet relevant.

Iets anders wel.

"Weet u eigenlijk hoeveel schade verkeersongevallen aanrichten? Bijvoorbeeld doordat je vrouw omkomt in het verkeer en je dus kinderopvang nodig hebt. Of door de inkomstenderving die een slachtoffer lijdt, de kosten van hulp van politie en anderen, de economische schade van files. Op basis van landelijke gegevens hebben we dat uitgerekend voor Gelderland-Zuid.

Dat gaat, afgelopen jaar, om maar liefst 520 miljoen gulden."

Het Rijk heeft miljoenen uitgetrokken om het aantal doden en gewonden in het verkeer omlaag te brengen.

Dat kreeg in Gelderland-Zuid gestalte onder de naam Blik op Veilig.

Flitspalen werden neergezet, meetlussen in het wegdek gelegd en radarwagens en motoragenten erop uit gestuurd.

Dat bleef niet zonder gevolgen, al was het maar omdat het zero tolerance beleid zeker in het begin gesprek van de dag was.

"Op ieder feestje wordt er over gediscussieerd", weet Jan van Deursen.

"Mensen vinden het nu eenmaal niet leuk om op de vingers getikt te worden. En wij stellen ingesleten gedrag aan de kaak."

"De discussie zal nooit ophouden. We krijgen regelmatig reacties, al heb je het dan over hooguit tientallen per jaar. Het is logisch dat er vragen zijn, ook in bestuurlijke kringen. Daar werd zes weken na de start al gevraagd naar het effect. Daarvoor is het nog te vroeg, ook omdat andere factoren een rol spelen zoals toenemende mobiliteit. De enige echt betrouwbare graadmeter zijn de gegevens van de Adviesdienst Verkeer en Vervoer en die komen over dit jaar pas rond mei.

En voordat je met zekerheid een relatie kunt leggen met een afname van het aantal ongevallen, moet je eerst een aantal jaren op rij hebben."

Klagers hebben onder meer gesuggereerd 's nachts om vier uur te controleren, als dronken discobezoekers de wegen onveilig maken, in plaats van eerzame filerijders het leven zuur te maken. "We hebben van tevoren alle deskundigheid aan tafel gehad om te analyseren waar we welke middelen inzetten."

Vertrekpunt waren notoire ongelukspunten. "Ik ben nog steeds van mening dat die analyse deugdelijk was. Wij staan op de goede tijden op de goede plaatsen. We moeten ons richten op de grote aantallen, dus controleren we veelal in de spits."

Harde bewijzen voor het effect op de veiligheid zijn er nog niet, indicaties over verbeterd gedrag wel, stelt Van Deursen.

"Het gebruik van de autogordel in Gelderland-Zuid was met name op het platteland slecht. Je ziet nu een stijging van acht procent en dat hebben wij bewerkstelligd."

Wat rijden onder invloed betreft, is de oogst daarentegen mager. De minister had vooraf een doel bepaald voor alle werkgebieden: zeshonderd bonnen per jaar.

Van Deursen denkt eind dit jaar op circa driehonderd te komen, het nieuwe streefcijfer.

"We hebben ons te barsten gecontroleerd. We hebben 35.000 blaastesten gedaan, zelfs meer dan de bedoeling was. Dan kom je op een score van 0,7 procent en dat is erg laag. Onze conclusie is dat de mensen hier het op dit punt niet slecht doen."

Een andere indicatie is het 'verkeersbeeld' in Nijmegen. Van Deursen is 'ontzettend benieuwd' naar wat de wetenschappers zullen rapporteren over het effect van de inspanningen in deze stad op snelheid en rijden door rood.

"Nijmegen is verantwoordelijk voor de helft van de onveiligheid in ons gebied. Daar valt dus enorm te scoren. Ons en anderen valt al wel op dat de wegen in Nijmegen nu rust uitstralen. Jonge, jonge, wat is dat verkeersbeeld veranderd. Het rijdt veel gelijkmatiger. Het verschil tussen mensen die zich aan de limiet houden en degenen die te hard rijden is heel klein geworden."

Het Rijk heeft destijds voor vier jaar geld uitgetrokken om speciale politieteams de teugels te laten aanhalen. Volgens Van Deursen is die beperkte horizon verdwenen.

"We gaan door, onbeperkt. Iedereen begrijpt dat het natuurlijk onzinnig is om eerst zo'n druk op te bouwen en dan te stoppen."

Vooral omdat het de politie te doen is om een gedragsverandering en dat kost tijd, veel tijd.

"Dat is het meest interessant. Je moet ervoor zorgen dat iemand die onder invloed rijdt of te hard rijdt niet wordt geaccepteerd. Dat hij wordt gezien als een loser. Dan ben je er pas."

In de verdere toekomst hoeft het niet meer een mannetje met een radar te zijn die vanaf de stoeprand discipline afdwingt, voorspelt de projectleider.

"Het kan ook elektronica zijn. Ik ben ervan overtuigd dat dat er wel van komt. De systemen zijn er al. Je kunt bijvoorbeeld zorgen dat als je in een dertig-kilometerzone te hard rijdt, je auto zo gaat piepen en kraken dat je zegt: dit is niet te harden."

Dat is dan meteen een uitkomst voor een bepaalde categorie klagers. "Die zeggen dat het er onveiliger op wordt omdat ze alleen nog maar op hun teller letten en niet op het verkeer. Dat vind ik een oneigenlijk argument. Je moet toch voldoende vaardigheid hebben om te weten hoe hard je rijdt als je in een bepaalde versnelling zit en het gas in een bepaalde stand hebt."

De vraagtekens die worden geplaatst onlangs nog in de Tweede Kamer deren de politieman niet. Hij verwelkomt ze, omdat ze de politie vertellen dat die haar boodschap goed voor het voetlicht moet brengen, maar staat overigens pal.

"Mensen hoeven zich niet af te vragen waarom ze maar vijftig mogen, of dat nu is vanwege de verkeersintensiteit, het milieu of omdat de gemeente een geluidsscherm te duur vindt. Je moet je er gewoon aan houden. "

"Bovendien heeft het weinig zin de politie aan te kijken. De discussie kun je beter voeren met het bevoegd gezag."

Er zijn trouwens ook andere reacties, en dat wil Van Deursen wel even gemeld hebben.

"Mensen vragen ons juist om te komen controleren of komen onze mensen koffie brengen. En we krijgen ook brieven met de strekking: goed gedaan, jochie."