door John Hagens


AMSTERDAM - Nederland behoort samen met Zweden en het Verenigd Koninkrijk tot de veiligste landen qua verkeersveiligheid in Europa. In België, Luxemburg, Frankrijk, Spanje en Oostenrijk is de onveiligheid ongeveer twee keer zo groot als in de veiligste landen zoals Nederland. Griekenland en Portugal hebben drie tot vier keer zoveel verkeersdoden als de veiligste landen, dat blijkt uit cijfers van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.



Verkeersveiligheid wordt door verschillende factoren bepaald: naast verkeersgedrag zijn dat bijvoorbeeld de verkeerssystemen en de infrastructuur. Verkeersgedrag is moeilijk te vergelijken. Wel kunnen gegevens over het aantal verkeersdoden in de verschillende landen als indicatie dienen voor de internationale verschillen in verkeersveiligheid.



Er zijn verschillende manieren om verkeersveiligheid te meten. Een maat voor verkeersveiligheid is het aantal verkeersdoden per 100.000 inwoners per land zoals in de bijgaande grafiek onderaan dit verhaal.



Sterke daling


In Nederland is het aantal verkeersdoden in de jaren zeventig en tachtig sterk gedaald. In de periode 1990-2003 was die daling minder groot. In de jaren negentig zijn grote sterftedalingen te zien in de Baltische Staten en Portugal, al is de sterfte in Portugal in de periode 2000-2002 juist weer gestegen. Mogelijk valt de sterftedaling over de periode 1990-2003 in Nederland wat lager uit dan in andere landen doordat veel maatregelen op het gebied van de verkeersveiligheid in Nederland zijn getroffen in de jaren vóór 1985 en in mindere mate daarna. Voorbeelden hiervan zijn de wet tegen rijden onder invloed, snelheidslimieten, het invoeren van het verplicht dragen van autogordels, de 30 km/uur-zone en de scheiding van snel en langzaam verkeer (aanleg van snelwegen). In andere landen werden dergelijke maatregelen juist ná 1985 getroffen.



Verdere daling nog steeds mogelijk


Het risico op dodelijke slachtoffers -berekend als het aantal verkeersdoden per miljard motorvoertuigkilometers- is in de jaren negentig niet sterk gedaald in Nederland. In andere 'verkeersveilige' landen bleek zowel het aantal verkeersdoden per 100.000 inwoners als het aantal verkeersdoden per hoeveelheid motorvoertuigen wél te blijven dalen.



Een relatief hoog niveau van veiligheid hoeft dus niet te betekenen dat verdere verbeteringen niet mogelijk zijn. Kennis uit andere landen kan worden gebruikt om ook in Nederland een verdere daling te bewerkstelligen. Daarbij moet wel rekening worden gehouden met landsgebonden verkeerskenmerken, zoals het veelvuldig fietsgebruik in Nederland. Geen enkel Europees land kent zoveel fietsgebruikers als ons land. Algemeen worden fietsgebruikers gezien als een kwetsbare groep verkeersdeelnemers. Toch blijkt uit een Europese studie, de zogenaamde SUNflowerstudie ( http://sunflower.swov.nl/) het risico van fietsers in Nederland lager te zijn dan in Engeland en Zweden. Dit kan worden verklaard door de vele aparte fietspaden in Nederland.



Risico bromfietser in ons land is wel groter


In Engeland is het risico voor voetgangers en motorrijders het grootst. Voor autoinzittenden is het risico juist het laagst. Dit laatste hangt onder andere samen met meer verkeerspleinen en lagere rijsnelheden op snelwegen. Het risico voor de Nederlandse bromfietsers is bijna tweemaal zo hoog als in beide andere landen. Bovendien rijden bromfietsers in Nederland veel meer kilometers.