Nederlandse automobilisten kunnen nog jarenlang door een groot deel van Europa scheuren zonder een bekeuring thuis te krijgen

Omdat landen geen naam en adresgegevens uitwisselen, blijft een afspraak over het innen van elkaars boetes die sinds dit jaar geldt een dode letter.

Dat zegt adjunct-directeur Hans van der Bruggen van de RDW, de vroegere Rijksdienst voor het Wegverkeer. Hij is voorzitter van Ereg, de Europese associatie van kentekenautoriteiten. Van deze instellingen moet de data komen die politie en justitie nodig hebben om boetes uit te schrijven.

,,Alleen met Duitsland, een aantal Zwitserse kantons en Belgische gemeenten heeft Nederland verdragen voor het uitwisselen van gegevens,’’ zegt Van der Bruggen. ,,Nederland praat met Frankrijk, de Belgische centrale overheid en Luxemburg. Daarnaast ligt er een concept richtlijn van de Europese Commissie die uitwisseling van data mogelijk maakt voor het innen van vier type verkeersboetes. In beide gevallen gaat het jaren duren voordat het echt zo ver is,’’ zegt.

Europese landen praten al sinds 1997 over het innen van elkaars boetes. Het had in 2004 zo ver moeten zijn. Dat het nog steeds geen praktijk is, komt volgens omdat het onderwerp in veel lidstaten van de Europese Unie geen hoge prioriteit had. Technisch zou het geen probleem moeten zijn.

Zonder gevolgen scheuren door Europa

Een prachtige autostrada even voor zonsondergang. Bijna leeg, licht dalend en met bochten die vragen om er snel doorheen te schieten. En dan: flits! Helemaal vergeten dat ze ook in Italië politiemannen met radarapparatuur hebben. Dat wordt een dikke boete bij thuiskomst.

In theorie moet het zo zijn. De lidstaten van de Europese Unie spraken in 2005 af dat ze vanaf dit jaar elkaars boetes zouden innen. In de praktijk is dit verdrag praktisch nog niet uitvoerbaar, zegt adjunct-directeur Hans van der Bruggen van de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW). Politie en justitie in Italië, Spanje, Oostenrijk, Portugal en Frankrijk beschikken niet over de informatie die ze nodig hebben verkeerszondaars te kunnen beboeten.


,,Iemand een boete opleggen, kan alleen wanneer je weet van wie de auto is en waar hij woont. Zonder die naam- en adresgegevens begin je niks,’’ legt de Nederlander uit. Hij is voorzitter van de Europese associatie van kentekenautoriteiten Ereg. ,,Alleen met Duitsland en een aantal Zwitserse kantons heeft Nederland verdragen voor het uitwisselen van die data. Met Frankrijk praten we momenteel. Vooralsnog kan je daarom in grote delen van Europa scheuren zonder gevolgen.’’


Het Europees Parlement eiste maandag dat vanaf 2010 alle landen elkaars boetes innen. De Europese Commissie heeft een concept richtlijn die incasso van vier type verkeersboetes - door rood, dronken en te snel rijden en geen gordel dragen - mogelijk moet maken. Zulke regelgeving kan volgens Hans van der Bruggen best met een jaar door de volksvertegenwoordiging komen. Zeker nu de huidige voorzitter van de Europese Unie Frankrijk zijn volle gewicht achter het dossier zet. Daarmee is het alleen nog steeds geen praktijk.


,,Als registratieautoriteiten zouden wij dit snel kunnen realiseren. Wij hebben met achttien landen al sinds de jaren ’90 een computernetwerk waarmee we informatie uitwisselen. Je kan dat prima voor dit doel gebruiken,’’ zegt de plaatsvervangend directeur van de RDW. ,,Ik heb alleen de indruk dat de ambtenaren in Brussel een eigen netwerk willen. Dat kost miljoenen en het duurt jaren voordat de ict-bedrijven het operationeel hebben.’’


Het steekt de Nederlander dat Europa al jaren de mogelijkheid laat liggen om boetes van de buren te innen. Het probleem wordt in zijn optiek ook alleen maar pregnanter. Inwoners van nieuwe lidstaten als Polen komen hier en kunnen verkeersovertredingen maken zonder zich ooit over de gevolgen zorgen te hoeven maken. ,,Want zeg nou eerlijk, wanneer ben jij het laatst door de politie aangehouden,’’ vraagt Van der Bruggen hardop.


,,Het knaagt aan je rechtvaardigheidsgevoel. Politie en justitie proberen hier iedereen zich een beetje aan de regels te laten houden. Dan voelt het niet goed wanneer je links en rechts voorbij wordt gescheurd door mensen uit buurlanden. En dan heb ik het nog niet eens over de gevolgen voor de verkeersveiligheid en het milieu. We kunnen dat allemaal snel oplossen met onze bestaande en goed werkende techniek. Ik vind het een gemiste kans van de EU. Zoals het nu gaat, duurt het denk ik nog tien jaar voordat het allemaal met kleine stapjes is geregeld.’’

‘Wij zijn redelijk uniek, dat maakt incasso lastig’

Ook volgens het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) komt er in de praktijk nog maar weinig terecht van het innen van buitenlandse boetes. De organisatie die deze taak in ons land moet vervullen, incasseerde afgelopen jaar alleen Belgische boetes. Dat waren er iets minder dan duizend. Met de zuiderburen is er een oudere afspraak over onderlinge incasso.


Dat het er niet meer uit een groter aantal landen zijn, komt volgens CJIB-woordvoerster Cindy Schwering, omdat politie en justitie in andere lidstaten zonder naam- en adresgegevens geen prenten kunnen uitschrijven. Daarnaast speelt de organisatie in deze landen volgens haar een rol.

,,Wij zijn met het CJIB redelijk uniek. Andere landen hebben nog niet zo’n instelling en dat maakt incasso lastiger. Er wordt druk gekeken hoe anderen dit kunnen gaan doen. Wanneer daar duidelijkheid over komt? Dat weten wij niet,’’ zegt Schwering.


Het aantal prenten dat het CJIB voor de zuiderburen probeerde te incasseren, halveerde het afgelopen jaar ten opzichte van 2006. In iets meer dan een derde van alle boetes betaalden de Nederlandse overtreders daadwerkelijk. In totaal ging het om 176.000 euro aan boetes.


Het probleem met de buitenlandse boetes speelt vooral met verkeersovertredingen. Wie zich schuldig maakt aan een delict als vandalisme en door een politieman in de kraag wordt gevat, moet in het buitenland meestal direct betalen. Hetzelfde geldt voor overtreders die de lokale verkeerspolitie langs de kant van de weg zet. Deze methode passen de landen toe om juist te voorkomen dat iemand die zich misdraagt ermee wegkomt.


In potentie zouden er voor het CJIB de komende jaren alleen maar meer verkeersboetes zijn om te incasseren. Verschillende landen als Frankrijk en Italië maken in navolging van ons land veel werk van verkeershandhaving. Vooral Frankrijk plaatst in hoog tempo flitskasten langs de snelwegen om iets te doen aan het extreem hoge aantal verkeersdoden.